Posiedzenie Zespołu Trójstronnego

Uzasadnienie dla działalności nr 1-3

Gaz ziemny jest podstawowym paliwem w procesach wytworzenia ceramiki sanitarnej. Przykładowo w zakładzie Roca Polska sp. z o.o. jest wykorzystywany:

• podczas ogrzewanie masy lejnej w trakcie jej przygotowania,
• do klimatyzatorów zapewaniających optymalne parametry temperaturowo/wilgotnościowe na wydziałach odlewni (4 hale odlewnicze),
• do suszenia wyrobów ceramicznych po odlewaniu (2 suszarnie ciągłe oraz 4 okresowe),
• do suszenia form odlewniczych (2 suszarnie okresowe),
• do wypalenia ceramiki sanitarnej w piecach (3 piece ruchu ciągłego),
• do wypalenia tzw. poprawek (2 piece okresowe).

Każdy z tych etapów jest kluczowy do zapewnienia jakości oraz ilości w procesie wytworzenia.

Na obecnym etapie w branży ceramiki sanitarnej nie ma realnej/łatwo dostępnej alternatywy dla gazu ziemnego w w/w procesach.

Odnośnie konsekwencji natychmiastowego wyłączenia pieców w przypadku ogłoszenia stopni zasilania:

• utrata całego wsadu ceramiki sanitarnej wypalanej w danym momencie (dla naszego zakładu ~2500 sztuk do wyrzucenia),
• skrajnie wysokie ryzyko uszkodzenia pieców – zbyt szybkie wychłodzenie generuje skrajne naprężenia w materiale wykładzinowym pieca, co najprawdopodobniej zaskutkuje koniecznością przeprowadzenia remontów generalnych. W obecnych uwarunkowaniach rynkowych sytuacja dodatkowo obarczona wysokim ryzykiem braku materiałów do odtworzenia pieca na rynku (czas oczekiwania >6m-cy).

Gaz ziemny jest również podstawowym paliwem w procesach produkcji płytek ceramicznych. W przypadku nagłej przerwy w dostawie gazu do zakładów, na przykład Ceramiki Paradyż, który może trwać nawet dłuższy czas możliwe są następujące skutki:

• produkt w trakcie procesu wytworzenia na prasach hydraulicznych, suszarniach, liniach szkliwierskich wygeneruje powstawanie braków miękkich (towar do zgruzowania)
• produkt w trakcie procesu wypalania w piecach rolkowych wygeneruje braki twarde (towar do zgruzowania).
• nagłe odcięcie gazu może również doprowadzić do uszkodzenia rolek ceramicznych i obmurza pieca ze względu na szok termiczny (zalecany czas wygaszania pieca przez producenta od 6 – 8 godzin, czas ten uzależniony od wielkości pieca)
• brak możliwości ogrzewania hal produkcyjnych , co w przypadku niskiej temperatury w zimę może skutkować uszkodzeniem instalacji wodociągowej ( brak centralnego ogrzewania na halach, są ogrzewane jedynie  z ciepła odzyskiwanego z pieców)
• nagłe odcięcie gazu może doprowadzić do osiągniecia zagrożenia wybuchem w przypadku osiągniecia Dolnej lub Górnej Granicy Wybuchowości.

Uzasadnienie dla działalności nr 4 i 20

Gaz ziemny jest wykorzystywany w procesie produkcji elementów ściennych z autoklawizowanego betonu komórkowego i wapienno-piaskowych (silikatowych). Do grona największych producentów ściennych materiałów budowlanych należy H+H Polska Sp. z o.o. i firma XELLA Polska Sp. z o.o.

Firma H+H posiada w Polsce 14 zakładów z łącznym wolumenem produkcji na poziomie  2 mln m³/rok. W procesie produkcji elementów ściennych z autoklawizowanego betonu komórkowego i wapienno-piaskowych (silikatowych) wykorzystywana jest para wodna. Do jej wytworzenia używa się kotłów parowych opalanych węglem (w 9 zakładach H+H) lub gazem ziemnym (w pozostałych 5). Roczne zapotrzebowanie mieści się w granicach od 3,0 do 3,5 miliona m³ gazu ziemnego.

We wskazanych jednostkach produkcyjnych firma H+H  nie alternatywnego źródła ciepła, co w konsekwencji oznacza, że w przypadku ograniczenia dostaw, konieczne byłoby zmniejszenie lub całkowicie zaprzestać produkcji wyrobów budowlanych.

W przypadku firmy XELLA Polska Sp. z o.o. ograniczenie dostępności gazu ziemnego wpłynie na zatrzymanie zakładów 9 / 21 produkujących beton komórkowy. Na lokalnych rynkach może to spowodować całkowity brak dostępności elementów murowych. Produkcja w pozostałych zakładach jest w większości uzależniona od dostaw węgla.

Beton komórkowy to najbardziej popularny materiał murowy w Polsce, silikaty to najbardziej popularny materiał w budownictwie wielorodzinnym. Brak dostaw gazu uniemożliwi produkcję bloczków, które są podstawowym materiałem stosowanym w budownictwie mieszkaniowym jedno- i wielorodzinnym, użyteczności publicznej, przemysłowym, rolniczym oraz remontowym. Jednocześnie nie ma możliwości szybkiego przejścia na inne nieodnawialne źródła energii, a charakterystyka zapotrzebowania na energię uniemożliwia produkcję w całości z odnawialnych źródeł.

Duża masa i objętość elementów murowych uniemożliwia ich transport na większe odległości, dlatego potencjalny niedobór materiałów ściennych na lokalnym rynku spowodowany brakiem dostępności gazu ziemnego może doprowadzić do poważnych skutków gospodarczych i społecznych.

• Przerwanie łańcucha dostaw spowoduje zakłócenia w całym procesie budowlanym. Brak dostępności elementów murowych będzie skutkował wstrzymaniem większości prac budowlanych przy budynkach kubaturowych, co może przełożyć się na kryzys w branży budowlanej.
• Niedobór materiałów ściennych doprowadzi do większego wzrostu cen materiałów ściennych, co przełoży się na obniżenie zdolności nabywczej mieszkań.
• Brak możliwości produkcji doprowadzi do zwolnień w sektorze produkcji materiałów ściennych. W sytuacji zakończenia wojny w Ukrainie i zwiększonego zapotrzebowania na materiały ścienne uniemożliwi to szybkie zwiększenie zdolności produkcyjnych. W konsekwencji dostawy materiałów z Polski mogą okazać się niemożliwe, a wzrost cen nieprzewidywalny.

Uzasadnienie dla działalności nr 5-7

Gaz ziemny jest podstawowym paliwem w procesach produkcji cegieł, dachówek i materiałów budowlanych z wypalanej gliny. Działalność taką prowadzi przykładowo firma Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o. o.. Spółka realizuje działalność w 8 zakładach produkcyjnych, zlokalizowanych na obszarze całej Polski, zatrudniających dużą liczbę osób.

Ceramika ścienna:

• Lębork (ul. Łączna 2, 83-300 Lębork) – 52 pracowników
• Dobre (Rudzienko 95A, 05-307 Dobre) – 55 pracowników
• Honoratka + produkcja belek nadprożowych (Władysławów 100, 62-561 Ślesin) – 48+15=63 pracowników
• Paczków (ul. Robotnicza 15, 48-370 Paczków) – 51 pracowników
• Gnaszyn (ul. Tatrzańska 3, 42-200 Częstochowa) – 48 pracowników
• Oleśnica (ul. Pacanowska 14, 28-220 Oleśnica) – 55 pracowników
• Kupno (Kupno 494, 36-100 Kolbuszowa) – 48 pracowników

Dachówki:

• Kunice (ul. Ceramiczna 1, 59-216 Kunice) – 212 pracowników

Łącznie 8 zakładów produkcyjnych, w których zatrudnionych jest 582 pracowników. Łączna zatrudnienie osób zajmujących się ceramiką budowlaną w całej spółce wynosi 780 osób.

Podstawowymi źródłami energii w procesie produkcji ceramiki budowlanej są: gaz ziemny (ponad 80%) i energia elektryczna. Gaz wykorzystywany jest głównie w procesie suszenia i wypału wyrobów.

Poniższa tabela obrazuje udział wspomnianych źródeł energii w bilansie zakładów, wyraźną przewagę stanowi gaz ziemny.

Łączna ilość zużywanej energii w naszych zakładach przekracza wartość 400 000 MWh rocznie z gazu ziemnego i około 80 000 MWh rocznie z energii elektrycznej.

W krótkoterminowej perspektywie nie ma możliwości wyeliminowania gazu z procesu technologicznego. Wymagałoby to kompletnej przebudowy instalacji i wiązałoby się to z potężnymi nakładami inwestycyjnymi i zatrzymaniem produkcji na czas inwestycji.

Koncern  pracuje nad zastosowaniem alternatywnych zeroemisyjnych źródeł energii częściowo zastępujących paliwa gazowe, temat jest dopiero w fazie przygotowywania koncepcji. Brane są pod uwagę zastosowania innowacyjnych paliw w postaci:

• biometanu uzyskiwanego w procesie wzbogacania biogazu; ta technologia jest dopiero w Europie na etapie pierwszych wdrożeń, głównie w krajach zachodnich. Nasza firma współpracuje w przygotowaniu koncepcji zastosowania biometanu w produkcji ceramiki. Szacujemy, że ten proces do skutecznego wdrożenia potrwa kilka lat, przy wielomilionowych nakładach inwestycyjnych. Spodziewamy się pierwszego zastosowania w naszych instalacjach około 2026 roku
• wodoru uzyskiwanego w procesie elektrolizy opartej na wykorzystaniu energii elektrycznej z własnych instalacji fotowoltaicznych. W tym przypadku jest to perspektywa pilotażowego wdrożenia w pierwszych instalacjach produkcyjnych około 2030 roku

Opisane działania są spójne z polityką klimatyczną i energetyczną Unii Europejskiej oraz z programem zrównoważonego rozwoju ESG.

Powyższa transformacja wymaga długiego czasu i znacznych środków na opracowanie koncepcji i wdrożenie tych rozwiązań w skali przemysłowej, dlatego na dzień dzisiejszy nie ma możliwości wyeliminowania gazu ziemnego z produkcji. Ponadto zaburzenie ciągłości produkcji poprzez odcięcie dostaw gazu ziemnego wpłynie destrukcyjnie na obowiązujące kontrakty zakupu energii i zablokuje postęp prac w innowacyjnych obszarach OZE.

Niespodziewane odcięcie od dostaw gazu spowoduje bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa osób oraz instalacji technologicznych w naszych zakładach Wienerberger. Bezpośrednim skutkiem będą uszkodzenia w konstrukcji pieców ceramicznych do wypalania wyrobów i wielomilionowe koszty konieczne do poniesienia na przywrócenie sprawności technicznej tych instalacji. Oceniamy, że koszt naprawy tylko jednego takiego pieca to kwota około 1 miliona Euro, w skali firmy koszty te mogą sięgać 10 milionów Euro.

Ponadto półprodukty znajdujące się aktualnie na linii produkcyjnej nie uzyskają zadeklarowanych parametrów pozwalających na ich sprzedaż, wymagane będzie ich zgruzowanie. W skali całego kraju stanowić to może około 7 000 ton produktów.

Argumenty podkreślające ważną rolę wyrobów ceramicznych na rynku budowlanym:

• Ceramika budowlana jest cenionym, stosowanym od wieków materiałem o sprawdzonych parametrach użytkowych
• Zapewnia zdrowy klimat zamieszkania, jest niezwykle przyjazna dla człowieka i środowiska
• Ceramiczne elementy murowe mają bardzo dobre parametry cieplne, służą zatem energooszczędności, co w obecnych czasach jest priorytetem dla gospodarki
• Coraz większą popularność zyskują innowacyjne rozwiązania np. pustaki szlifowane przyśpieszające prace budowlane / ograniczające pracochłonność procesów budowlanych – przy braku (fachowej) siły roboczej są ważnym narzędziem utrzymania efektywności gospodarki
• W zakresie dachów zabytkowych i renowacji – ceramiczne dachówki zapewniają utrzymanie dziedzictwa narodowego, znajdują się na zdecydowanej większości ważnych i rozpoznawalnych (przez UNESCO) zabytków w Polsce.
• Tylko dzięki dachówkom ceramicznym możliwe jest spełnienie wymagań konserwatorów zabytków (szerokie portfolio produktowe i możliwość produkcji na zamówienie).
• Zarówno produkty ścienne (pustaki, cegły ceramiczne) jak i dachowe są niezwykle trwałe (setki lat) co jest zgodne z założeniami zrównoważonego rozwoju.
• Produkcja ceramiki budowlanej ma znaczący pozytywny wpływ na gospodarkę i przyszłość Polski na różnych płaszczyznach:
• ekonomicznej – sprzedaż produktów,
• społecznej – zatrudnienie pracowników,
• innowacyjnej – nowe technologie, wieloletnie doświadczenie w produkcji, dystrybucji, wiedza techniczna i budowlana.

Zagrożenia wynikające z ewentualnego braku wyrobu ceramicznych na rynku:

• Brak pustaków i dachówek ceramicznych na rynku może niekorzystnie wpłynąć na sferę ekonomiczną Polski, powodując:
• zastój/spowolnienie budownictwa, w tym budownictwa mieszkaniowego (spadek PKB)
• znaczne zmniejszenie obrotów firm sprzedających wyroby budowlane,
• brak nowoczesnych systemów budowlanych (jakie zapewniają pustaki szlifowane przyśpieszające prace budowlane i ograniczające pracochłonność procesów budowlanych) – spowoduje spowolnienie prac budowlanych i wzrost ich kosztów, co przy braku siły roboczej byłoby negatywne dla efektywności gospodarki
• Brak pustaków i dachówek ceramicznych na rynku może także niekorzystnie wpłynąć na zachowanie dziedzictwa narodowego Polski:
• Dachówki ceramiczne wykorzystywane są do renowacji zabytków, których w Polsce jest bardzo dużo. Bez dachówek ceramicznych, odnawiane budowle nie byłyby w stanie zachować dawnego historycznego wyglądu, a jest to kwestia zachowania dziedzictwa narodowego
• Temat renowacji dotyczy także cegieł klinkierowych, elewacyjnych, które używane są również do odnawiania murów w zabytkowych budowlach.
• Niemożliwe będzie spełnienie wymagań Planów Zagospodarowania Terenu oraz Warunków Zabudowy na działkach, gdzie oczekiwane są pokrycia ceramiczne ze względu na ukształtowanie krajobrazu oraz historyczne pokrycia sąsiednich budynków.
• Ponadto brak wyrobów ceramicznych na rynku może niekorzystnie wpłynąć na sferę społeczną i innowacyjną w Polsce:
• Spodziewane zwolnienia pracowników produkcyjnych
• Zakłady produkcyjne korzystają z usług lokalnych poddostawców – brak zamówień z zakładów oznacza zatem redukcję zatrudnienia w wielu innych lokalnych firmach.
• Nasilą się problemy Polaków z zatrudnieniem w regionach przy zamykanych zakładach
• W konsekwencji mniejszej podaży ceramicznych materiałów budowlanych (niedoboru materiałów na rynku) wydłuży się czas oczekiwania na realizowane obiekty, deweloperzy podniosą ceny, co przełoży się na dużo większe koszty zakupu mieszkań, a także dramaty życiowe wielu polskich rodzin (problemy związane ze spłatą kredytów).
• zaprzepaszczenie korzyści płynących ze stosowania zaawansowanych technologii (produkcyjnych oraz murarskich), wieloletniego doświadczenia, wiedzy technicznej  i budowlanej, którą się dzielimy ze wszystkimi uczestnikami procesu budowlanego.

Uzasadnienie dla działalności nr 8-18

Produkcja płyt, arkuszy, rur i kształtowników z tworzyw sztucznych jest procesem w którym jest wykorzystywany gaz ziemny. Przykładowo w produkcji styropianu gaz jest używany technologicznie do wytwarzania pary niezbędnej do procesów produkcyjnych. Brak lub ograniczenie dostępności gazu spowodowałby zatrzymanie produkcji w zakładach podłączonych do sieci gazowej. Przykładem firmy która musiałby wstrzymać produkcją jest TERMOORGANIKA Sp. o.o.

Warto nadmienić, że zastosowanie styropianu w ocieplanym budynku powoduje ograniczenie konsumpcji energii cieplnej, a przez to zużycia zasobów naturalnych (gazu, węgla czy oleju opałowego). Termoizolacja  budynków wpływa na ochronę klimatu przed globalnym ociepleniem,  redukuje  emisję CO₂. Warto zauważyć,  że wbudowany raz styropian służy w budynku przez co najmniej 30 / 50 lat, stąd korzyści z jego zastosowania się multiplikują.

W zakresie argumentacji nad polskimi kryteriami dotyczącymi priorytetów z zakresie dostaw gazu dla producentów wyrobów budowlanych warto podnieść, że:

• Branża budowlana jest ważną gałęzią gospodarki  i ewentualne ograniczenie dostaw gazu dla poszczególnych producentów z branży wpłynie niekorzystnie na cały rynek budowlany w tym podwykonawców. Doprowadzi to do przerwania w łańcuchu dostaw  i będzie miało tym samym negatywny wpływ na całkowity PKB.
• Wykorzystanie płyt styropianowych w budownictwie znacząco ogranicza energochłonności budynków. Przyczynia się bezpośrednio do zmniejszenia zapotrzebowania na energię potrzebną do ogrzania  budynków poprzez zmniejszenie zużycia gazu, węgla, oleju opałowego czy prądu.
• Stosowanie rozwiązań izolacyjnych w budownictwie przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenia śladu węglowego oraz smogu poprzez ograniczenia zapotrzebowania na energię  niezbędną do ogrzewania czy też klimatyzacji.

Kolejnym materiałem są hydroizolacje bitumiczne modyfikowane SBS (papy):

• Kluczowa rola hydroizolacji jako ochrony struktury budynku przed niszczącym działaniem wody za równo opadowej (dach) jak i gruntowej (fundament).
  Papy wykorzystywane są w budynkach jednorodzinny, wielorodzinnych, biurowych, handlowych, użyteczności publicznej (urzędy, szkoły, szpitale, baseny, muzea, etc.), produkcyjnych, gospodarczych. Dotyczy to zarówno budynków nowych, jak i już istniejących, wymagających regularnych remontów. Dostanie się wody do konstrukcji budynku powoduje zarówno szkody materialne na majątku użytkowników, a co gorsza może powodować zniszczenie struktury budynku – stropy, ściany, fundamenty, instalacje elektryczne etc., a co za tym idzie tworzyć realne zagrożenie dla użytkowników nieprawidłowo zabezpieczonych przed wodą budynków. Wszystkie standardowe ubezpieczenia nieruchomości zawierają w sobie ochronę przed opadami, powodzią oraz śniegiem i lodem, a także zalaniem, ponieważ wystąpienie tych zjawisk powoduje wysokie straty materialne.
• Specjalistyczne papy wykorzystywane są do hydroizolacji obiektów inżynierii cywilnej, takich jak drogi, mosty, tunele, wiadukty, kładki, parkingi, chodniki, etc. które realizowane są w ramach inwestycji rządowych i samorządowych. Szereg już prowadzonych oraz planowanych inwestycji, ze szczególnym uwzględnieniem CPK nie będzie mógł być płynnie realizowany bez zapewnienia odpowiedniej dostępności niezbędnych materiałów budowlanych.

Uzasadnienie dla działalności nr 18-19

Wyrobem budowlanym do produkcji, którego niezbędny jest gaz ziemny, są płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Jednym z jego producentów jest firma SYNTHOS. Dodatkowo SYNTHOS jest producentem surowca EPS używanego do produkcji styropianu – i tutaj także do produkcji konieczny jest gaz ziemny.

Uzasadnienie dla działalności nr 21

Gaz ziemny jest niezbędny do produkcji wyrobów budowlanych z gipsu. Na krajowym rynku działa 4 globalnych producentów: Knauf, Norgips, Etex Group/Siniat, Saint-Gobain/Rigips, których zatrudnienie pracowników produkcyjnych wraz z pracownikami pomocniczych wynosi ponad 3 tys. osób. Do tej wielkości należy dodać kilkanaście tysięcy pracowników zajmujących się hurtem, dystrybucją, doradztwem w firmach zewnętrznych. Wielkość bezpośredniego zatrudnienia, dla wykonawstwa prac związanych z suchą zabudową w MSP i w firmach powyżej 9 osób zatrudnienia – szacujemy na min. 145 tys. pracowników. Ewentualne przestoje wpłyną na zatrudnienie oraz koszt wyrobów, które mogą być trudno dostępne na rynku. Duża elastyczność i stosowane technologii na bazie gipsu znacznie skraca okres budowy. Dlatego zachowanie i stale kontynuowanej produkcji jest tak ważne w kontekście bieżącej sytuacji geopolitycznej. Bez prac wykończeniowych nie można zakończyć kluczowych inwestycji. Polski przemysł gipsu znajduje się na 4-5 pozycji najważniejszych rynków w UE. W technologii produkcji płyt g-k – gaz jest niezbędny do; suszenia materiału, kalcynacji gipsu i zautomatyzowanego suszenia na liniach dla uzyskania gotowych wyrobów. Koszt energii w kalkulacji wyrobów gotowych stanowi ponad 50%. Dodatkowo, w zakresie argumentacji i ustalenia kryteriów dotyczącymi priorytetów z zakresie dostaw gazu dla producentów wyrobów budowlanych z gipsu warto podkreślić, iż:

• Wg GUS w 2021 oddano do użytku 235 tys. mieszkań, których budowa i wykończenie nie mogło by odbyć się bez zastosowania suchej zabudowy i wyrobów z gipsu. Budowa budynków użyteczności publicznej, także opiera się na tych samych wyrobach i technologiach. Z tego powodu ograniczenie produkcji przez wzrostu kosztów i znaczne ograniczenie zbytu – wpłynie na opóźnienie dostawy na rynek. Z kolei nie zakończone budowy zminimalizują sprzedaż i ograniczą gotówkę (cash flow) przeznaczoną dla wykonawców i developerów.
• Stan zatrudnienia w naszym przemyśle oraz ilości wykonawców w firmach budowlanych stanowi istotny argument dla zobrazowania wpływu naszej branży na realne zatrudnienie w budownictwie. Wielkość bezpośredniego zatrudnienia, dla wykonawstwa prac związanych z suchą zabudową w MSP i w firmach powyżej 9 osób zatrudnienia – szacujemy na min. 85-100 tys. Dodatkowo, ilość pracowników wykorzystujących do prac budowalnych pozostałe wyroby z gipsu np. bloczki, tynki, szpachle – określamy na 45-50 tys. Bezpośrednie zatrudnienie wynikająca ze stosowania naszych produktów, a pochodzących z przemysłu wyrobów z gipsu, określamy na ca 150 tyś pracowników.
• Produkcja branży gipsu opiera się na wykorzystaniu w procesie technologicznym głównie gazu i energii elektrycznej, których wartość znacząco wpływa na koszt wyrobów budowlanych, głównie wykończeniowych, znajdujących się w dystrybucji detalicznej. W dzisiejszych realiach, bez tych produktów nie można sobie wyobrazić wykończenia wnętrz budynków mieszkalnych, usługowych, itp. a wyroby budowlane reprezentatywne dla branży gipsu to:
  • płyty gipsowo-kartonowe, płyty gipsowo – cementowych i inne wg danych z GUS w 2021 roku wyprodukowano 172 ml m² płyt gipsowo-kartonowych, w tym 26,17% stanowił eksport,
  • systemy suchej zabudowy przeznaczone na ścianki działowe i sufity podwieszane,
  • bardzo szeroka gama specjalistycznych płyt gipsowych, stanowiących wyroby dedykowane dla pomieszczeń o podwyższonej wilgotności lub odporności ogniowej,
  • tynki wewnętrzne, ręczne lub maszynowe
  • bloczki gipsowe; zwykłe i wodoodporne przeznaczone na ściany
  • gładzie na tynkach cementowo-wapiennych, i tynki maszynowe
  • szpachle, masy gipsowe,

wyroby przeznaczone dla drobnych napraw tynku i remontów